تاریخ خوراک شهری تهران مملو از نقاط عطف کوچکی است که هر یک به نوبه خود، نشان‌دهنده تحولات گسترده‌تر اجتماعی و فرهنگی پایتخت بوده‌اند. در اوج دوران دگرگونی‌های پایتخت‌نشینان در دهه ۱۳۱۰ شمسی، افتتاح قنادی «ایران و هند» نه تنها فصلی تازه در صنعت شیرینی‌پزی ایران گشود، بلکه تهران را برای نخستین‌بار با طعم‌های جدید و «شیرینی‌های فرنگی» آشنا کرد؛ تجربه‌ای که بعدها به بخش جدایی‌ناپذیری از هویت غذایی شهر تبدیل شد.
پیشگامی «قنادی ایران و هند» در عرضه شیرینی‌های فرنگی به تهران
در پاییز سال ۱۳۱۴ خورشیدی، خیابان سعدی تهران میزبان رویدادی نوین در عرصه خوراک شهری شد. قنادی «ایران و هند»، با نامی که خود اشاره به ارتباطات جهانی داشت، فعالیت خود را آغاز کرد و مدعی عرضه «انواع شیرینی‌های فرنگی» شد. این اتفاق در زمانی رخ داد که شیرینی‌پزی در تهران عمدتاً سنتی و محدود به محصولات بومی نظیر نقل، لوز، باقلوا، قطاب، پشمک و حلوا بود.
تصویر: آگهی افتتاح قنادی «ایران و هند» در خیابان سعدی تهران در روزنامه اطلاعات، آبان ۱۳۱۴.
ورود قنادی ایران و هند، پاسخی به نیازهای روزافزون قشر مدرن‌گرای تهران بود که به دنبال تجربه‌های جدید و همگام شدن با سبک زندگی اروپایی بودند. این حرکت، تنها یک تغییر در منوی شیرینی‌فروشی‌ها نبود، بلکه نشانه‌ای از گشایش ذائقه شهری به سوی فرهنگ‌های غذایی دیگر و آغاز یک دوره جدید از تنوع در انتخاب‌های خوراکی محسوب می‌شد.
آگهی تاریخی؛ نقطه عطفی برای شیرینی‌های فرنگی در تهران
افتتاح این قنادی به قدری جدید و خبرساز بود که در همان سال، آگهی آن در روزنامه کثیرالانتشار اطلاعات به چاپ رسید. در شماره ۲۶ آبان ۱۳۱۴ روزنامه اطلاعات، خبر عرضه «انواع شیرینی‌های فرنگی» توسط قنادی ایران و هند منتشر شد و توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. این آگهی نه تنها به اطلاع‌رسانی صرف می‌پرداخت، بلکه به نوعی از یک تحول فرهنگی-اقتصادی حکایت داشت.
دوره ۱۳۱۰ شمسی، با سیاست‌های نوسازی رضا شاهی، آبستن تحولات بنیادین در سبک زندگی شهری بود. از لباس و معماری گرفته تا خوراک و تفریحات، همه چیز دستخوش تغییر می‌شد. در این بستر، قنادی «ایران و هند» نمادی از پذیرش نوآوری و تمایل به شکستن سنت‌ها در حوزه طعم و مزه بود. این اقدام، راه را برای موج‌های بعدی تغییر ذائقه هموار کرد و نشان داد که پایتخت ایران آماده پذیرش تنوع غذایی فراتر از سنت‌های دیرینه است.
تحول ذائقه شهری؛ از شیرینی‌های سنتی تا فرنگی در تهران
اگرچه قنادی ایران و هند نخستین گام را برداشت، اما جریان اصلی تحول در عرضه شیرینی‌های فرنگی پس از جنگ جهانی دوم و با ورود قنادان مهاجر اروپایی، به‌ویژه ارمنی‌ها، قفقازی‌ها و تعدادی از شیرینی‌پزان اروپای شرقی، به اوج خود رسید. این قنادان با خود دانش، فنون و دستورالعمل‌های جدیدی آوردند که به سرعت جای خود را در بازار تهران باز کرد.
نتیجه این مهاجرت و تبادل فرهنگی، ظهور گسترده انواع شیرینی‌های جدید در پایتخت بود. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
کیک‌های خامه‌ای و کره‌ای: که تا پیش از آن در اشکال محدود سنتی وجود داشتند.
نان‌های صبحانه غربی: نظیر انواع کروسان و رول‌های شیرین.
بیسکویت‌ها و شکلات‌های مدرن: که با بسته‌بندی‌های جذاب و طعم‌های متفاوت عرضه می‌شدند.
این محصولات به سرعت به بخشی از سلیقه عمومی مردم تهران تبدیل شدند و عملا ذائقه جمعی را به سمت شیرینی‌پزی مدرن سوق دادند. قنادی‌های متعددی با الهام از این موج جدید تاسیس شدند که هر کدام سهمی در غنای فرهنگی و غذایی تهران ایفا کردند. به این ترتیب، قنادی «ایران و هند» را می‌توان نه تنها نخستین عرضه‌کننده، بلکه جرقه اولیه برای آغاز دوران نوین شیرینی‌پزی و تغییر ذائقه در کلانشهر تهران دانست. میراث این قنادی کوچک، به شکلی ناخودآگاه، به یکی از شاخصه‌های فرهنگ خوراک امروز پایتخت تبدیل شده است.
مطالب مرتبط
- راز طعم بی‌نظیر غذا: انتخاب بهترین ادویه برای گوشت، مرغ و ماهی و تکنیک‌های نرم کردن آن
- نسکافه با رویکردی نوین و محصولاتی تازه در سومین نمایشگاه قهوه ایران می‌درخشد
- دسر شیرعسلی مخملی بافتی لطیف و طعمی متفاوت برای پذیرایی
- نسکافه با رویکردی نوین و محصولاتی تازه در سومین نمایشگاه قهوه ایران می‌درخشد
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.