ذخیره‌سازی زیرزمینی کربن زمانی راهکاری جادویی برای مهار تغییرات اقلیمی به نظر می‌رسید: دی‌اکسیدکربن را از دودکش نیروگاه‌ها یا حتی مستقیم از هوا بگیریم، تا اعماق زمین بفرستیم و برای همیشه قفل کنیم. اما یافته‌های تازه نشان می‌دهد ظرفیت واقعی زمین برای مخفی‌کردن کربن تنها یک‌دهم تخمین‌های اولیه است و ممکن است در کمتر از ۲۰۰ سال به پایان برسد.
از توهم بی‌پایان تا محدودیت محسوس
تحقیقات جدید با حذف مناطق زلزله‌خیز، شهرها و اکوسیستم‌های حساس نشان داد ظرفیت قابل استفاده برای ذخیره‌سازی زیرزمینی کربن از ۱۴٬۰۰۰ گیگاتن به حدود ۱٬۴۶۰ گیگاتن می‌رسد. این رقم نه تنها ده برابر کمتر از برآوردهای گذشته است، بلکه زنگ خطرِ مصرف نامتعادل این فضا را به صدا در می‌آورد.
چالش‌های کلیدی
- ظرفیت محدود پس از شناسایی نواحی پرخطر و شهرنشینی
- تحریک فعالیت‌های لرزه‌ای و نشت CO₂ به آب‌های زیرزمینی
عدالت در دسترس‌بودن ذخایر
ذخایر زیرزمینی کربن در آمریکا، روسیه و استرالیا متمرکز است؛ در حالی‌که بسیاری از کشورهای کم‌تقصیر اقلیمی، پتانسیل بالایی دارند اما امکان بهره‌گیری از آن را ندارند. این نابرابری سوال‌های عمیق‌تری درباره سهم‌گیری عادلانه و مسئولیت تاریخی کشورها در مذاکرات اقلیمی مطرح می‌کند.
راهبردهای پیش رو
- اولویت‌بندی استفاده از ظرفیت موجود برای فناوری‌های حذف مستقیم کربن از جو
- تمرکز بر کاهش سریع انتشار و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر
ذخیره‌سازی، پلی به سوی آینده پاک
ذخیره‌سازی زیرزمینی تنها یک پل انتقالی است و نه درمان نهایی. اگر امروز به جای کاهش واقعی انتشار به ذخیره‌سازی مفرط تکیه کنیم، فردا با کمبود این «کمد زمینی» مواجه خواهیم شد. تصمیمات همین امروز، ظرفیت آینده‌ی ما برای حفظ دمای پایدار کره زمین را شکل می‌دهد. انتظار نمی‌رود زمین تا ابد کربن ما را در دل صخره‌ها پنهان نگه دارد؛ اما می‌تواند فرصتی فراهم کند تا به سرعت به سمت اقتصاد بدون سوخت فسیلی حرکت کنیم.
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.