انتصاب تاریخی گلناز گل‌صباحی به عنوان نایب رئیس شورای جهانی موزه‌ها (ایکوم)، رویدادی بی‌سابقه در عرصه میراث فرهنگی ایران است که افق‌های تازه‌ای را برای نقش‌آفرینی فعال‌تر موزه‌های کشور در سطح بین‌المللی گشوده است. این انتخاب که در بیست‌وهفتمین مجمع عمومی ایکوم صورت گرفت، نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالای متخصصان ایرانی و تعهد آن‌ها به توسعه و ارتقای استاندارد‌های موزه‌داری نوین است.
تاریخ‌سازی یک زن ایرانی در رأس شورای جهانی موزه‌ها (ICOM)
شورای جهانی موزه‌ها (ICOM) به عنوان مهم‌ترین نهاد بین‌المللی در حوزه موزه‌داری و میراث فرهنگی، نقش حیاتی در تعیین استانداردها، ترویج همکاری‌های جهانی و حفظ گنجینه‌های بشری ایفا می‌کند. انتخاب خانم گلناز گل‌صباحی به عنوان نایب رئیس این شورا، نه تنها افتخاری برای شخص ایشان محسوب می‌شود، بلکه جایگاه ایران را در دیپلماسی فرهنگی و تعاملات بین‌المللی مرتبط با موزه‌ها و میراث فرهنگی ارتقا می‌بخشد. این رخداد، مسئولیت سنگینی را نیز متوجه این متخصص ایرانی می‌کند تا با اتکا به تجربه و دانش خود، زمینه‌ساز تحولات مثبت در مدیریت و رویکرد موزه‌های کشور باشد.
گلناز گل‌صباحی؛ پیشینه و تعهد به موزه‌داری نوین
گلناز گل‌صباحی، زاده رشت، دارای کارنامه‌ای درخشان در حوزه موزه‌داری است. وی سابقه مدیریت موزه دفینه و مرکز فرهنگی موزه هنر ایران (کاخ مرمر) را در کارنامه خود دارد و از اعضای فعال شورای راهبردی موزه‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی محسوب می‌شود. مشارکت مستمر او در ایکوم از ۲۳ سال پیش و فعالیت در سطوح مدیریتی این شورا از سال ۲۰۱۰، شامل عضویت در هیئت اجرایی کمیته‌های بین‌المللی تخصصی، نشان از تسلط و تعهد عمیق وی به اصول و روش‌های نوین موزه‌داری دارد. این سابقه طولانی، زمینه‌ساز انتخاب او به عنوان نخستین زن ایرانی در جایگاه نایب رئیسی ایکوم جهانی شده است.
چشم‌انداز نایب رئیس ایکوم برای پایان انفعال موزه‌ها
یکی از مهم‌ترین اولویت‌های کاری گلناز گل‌صباحی، پایان دادن به انفعال موزه‌ها و اعتلای نقش حرفه‌ای آن‌ها با رویکرد آموزشی و توسعه گردشگری است. او معتقد است که موزه‌ها نباید صرفاً فضاهایی برای نمایش اشیاء باشند، بلکه باید به مراکز پویا و فعال در تعامل با جامعه تبدیل شوند. این چشم‌انداز شامل موارد کلیدی زیر است:
گذار از رویکرد صرفاً نمایشی به نقش فعال آموزشی و فرهنگی، به‌گونه‌ای که موزه‌ها به بستری برای یادگیری و ترویج دانش تبدیل شوند.
سرمایه‌گذاری بر دیپلماسی فرهنگی و تقویت جایگاه موزه‌ها به عنوان سفرای تمدنی که هویت و شناسنامه فرهنگی یک ملت را به جهان معرفی می‌کنند.
به باور گل‌صباحی، تغییر رویکرد در موزه‌ها نیازمند تعامل دوسویه میان مدیران موزه و ایکوم است و با سپردن کار به دست متخصصان و طی یک فرآیند علمی و عملی می‌توان به این هدف دست یافت.
برنامه‌های عملیاتی نایب رئیس ایکوم برای تحول در موزه‌داری ایران
با توجه به احساس مسئولیتی که نایب رئیس جدید ایکوم به آن اشاره کرده، برنامه‌های راهبردی مشخصی برای ارتقای سطح موزه‌داری در ایران تدوین شده است. این برنامه‌ها به منظور پاسخگویی به تغییرات سریع جوامع، پیشرفت‌های تکنولوژیک، ظهور هوش مصنوعی و تحولات چشم‌انداز میراث فرهنگی طراحی شده‌اند که لزوم بازنگری اساسی در رویکردهای موزه‌داری را بیش از پیش آشکار ساخته است. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
راه‌اندازی دوره‌های آموزش عملی موزه‌داری نوین؛ اولین گام این برنامه با برگزاری دوره‌ای برای موزه بانک ملی آغاز خواهد شد.
تقویت همکاری‌های موزه‌داران با مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی به منظور به‌روزرسانی علمی و تبادل تجربیات در زمینه آخرین شیوه‌های نوین موزه‌داری.
این اقدامات با هدف ارتقای دانش موزه‌داران و فعال‌سازی ظرفیت‌های پنهان موزه‌ها در خدمت اهداف آموزشی و توسعه‌ای کشور صورت می‌گیرد.
تعاملات بین‌المللی و نقش موزه‌ها در توسعه گردشگری و میراث فرهنگی
یکی دیگر از محورهای مورد تاکید گلناز گل‌صباحی، تقویت تعاملات موزه‌ای ایران با دیگر کشورهاست. او معتقد است که توسعه گردشگری و موزه‌داری دو مقوله به‌هم‌تنیده هستند که تکیه بر یکدیگر دارند. تعاملاتی نظیر کنفرانس ۲۰۲۳ میراث فرهنگی و توسعه گردشگری ایران و چین، نمونه‌ای از بسترهایی است که می‌تواند به ارتقا و بهینه‌سازی همکاری‌ها در این حوزه‌ها منجر شود. انتخاب یک ایرانی در سمت نایب رئیس ایکوم، فرصتی بی‌نظیر برای معرفی غنای فرهنگی و تمدنی ایران در عرصه جهانی و جذب گردشگران علاقه‌مند به میراث فرهنگی فراهم می‌آورد. این جایگاه بین‌المللی می‌تواند به توسعه شبکه‌های ارتباطی، تبادل دانش و تجربیات، و در نهایت رونق صنعت گردشگری فرهنگی در ایران کمک شایانی کند.
مطالب مرتبط
- تضاد تصویر و واقعیت: استاشر فهرست ۱۰ جاذبه گردشگری ناامیدکننده جهان را منتشر کرد
- شهرهای هوشمند جهان در سال ۲۰۲۵: پنج قطب نوآوری که آینده زندگی بشر را شکل می‌دهند
- دبی مرزهای هیجان را جابجا می‌کند: راهنمای جامع تفریحات مهیج برای آدرنالین‌دوستان
- کوتاه‌ترین پروازهای جهان تجربه‌ای چند دقیقه‌ای برای عبور از مرزها
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.