تأثیر ترک سیگار بر عملکرد شناختی
ترک سیگار تنها به محافظت از ریه‌ها و قلب محدود نمی‌شود، بلکه نقشی کلیدی در کند کردن روند پیری مغز نیز دارد. پژوهشی منتشرشده در نشریه The Lancet Healthy Longevity با بررسی داده‌های بیش از ۹٬۴۰۰ فرد بالای ۴۰ سال در ۱۲ کشور نشان داد افرادی که سیگار را کنار گذاشته‌اند، در مقایسه با سیگاری‌ها، افت حافظه و مهارت‌های زبانی کمتری را طی شش سال تجربه کرده‌اند.
مغز پس از ترک سیگار ترمیم می‌شود
در این مطالعه، افراد ترک‌کننده سیگار با همتایان سیگاری خود از نظر سن، جنسیت، تحصیلات و وضعیت شناختی مقایسه شدند. نتایج نشان داد:
- افت حافظه در افراد ترک‌کننده حدود ۲۰ درصد کمتر بود.
- کاهش روانی گفتار در آن‌ها تقریباً نصف شد.
به گفته دکتر «میکائلا بلومبرگ» از کالج دانشگاهی لندن: «ترک سیگار حتی در دهه پنجم زندگی یا پس از آن می‌تواند به حفظ سلامت شناختی کمک کند. برای سلامت مغز هیچ‌وقت دیر نیست.»
کاهش خطر زوال عقل با ترک سیگار
هرچند این مطالعه ماهیتی مشاهده‌ای داشت، اما یافته‌ها با تحقیقات پیشین هم‌خوانی دارد. کاهش سرعت افت شناختی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به زوال عقل منجر شود. پروفسور اندرو استپتو، یکی از نویسندگان پژوهش، تأکید کرد: «ترک سیگار می‌تواند یک راهبرد پیشگیرانه مؤثر برای کاهش خطر زوال عقل باشد، هرچند نیازمند مطالعات تکمیلی است.»
برآوردها نشان می‌دهد که در هر سال افزایش سن، افراد ترک‌کننده سیگار نسبت به سیگاری‌ها:
- حدود ۳ تا ۴ ماه افت کمتر در حافظه دارند.
- نزدیک به ۶ ماه افت کمتر در توانایی گفتاری تجربه می‌کنند.
چرا ترک سیگار به مغز کمک می‌کند؟
سیگار با چندین مکانیسم به مغز آسیب می‌زند:
- آسیب به عروق خونی و کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز
- ایجاد التهاب مزمن و استرس اکسیداتیو که سلول‌های عصبی را تخریب می‌کند
ترک سیگار این اثرات را به مرور کاهش داده و سیستم‌های پشتیبان حافظه و زبان را تثبیت می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد این فواید نه‌تنها کوتاه‌مدت بلکه در بلندمدت نیز پایدار هستند، حتی برای افرادی که در میانسالی یا سالمندی اقدام به ترک می‌کنند.
نتایج جهانی و پیام نهایی
این تحقیق با ترکیب داده‌های سه مطالعه ملی در انگلستان، آمریکا و ۱۰ کشور اروپایی نشان داد که پس از ترک، سرعت افت شناختی به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد. پیام روشن این پژوهش آن است که حتی در سنین بالا نیز ترک سیگار به نفع مغز خواهد بود.
به گفته دکتر بلومبرگ: «با توجه به افزایش جمعیت سالمندان و رشد موارد زوال عقل، حتی کاهش جزئی در افت شناختی می‌تواند تأثیر بزرگی بر کیفیت زندگی و نیاز به مراقبت‌های آینده داشته باشد.»
جمع‌بندی
ترک سیگار نه‌تنها خطر بیماری‌های قلبی و ریوی را کاهش می‌دهد، بلکه به بهبود عملکرد مغز و کاهش خطر زوال عقل نیز کمک می‌کند. پیام این تحقیقات روشن است: هیچ‌وقت برای ترک سیگار دیر نیست و مغز شما از این تصمیم برای سال‌ها قدردان خواهد بود.
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.