سرشماری اخیر حیات وحش در اوگاندا، تصویری نگران‌کننده از وضعیت شیرها و سایر شکارچیان بزرگ این کشور ارائه می‌دهد. این مطالعه، که پس از تقریباً دو دهه وقفه، در شش منطقه حفاظت‌شده‌ی بزرگ انجام شده، کاهش شدید جمعیت شیرها را در برخی مناطق نشان می‌دهد. در مقابل، جمعیت کفتارها در برخی مناطق افزایش یافته است که می‌تواند نشانگر تغییرات اکولوژیکی باشد.
وضعیت بحرانی شیرهای اوگاندا
پارک‌های ملی کوئین الیزابت و کیدوپو ولی، با کمتر از ۴۰ و ۲۰ شیر به ترتیب، با کاهش جمعیت شدید مواجه‌اند. این در حالی است که پارک ملی مرچیسون فالز، با تراکم ۷ شیر در هر ۱۰۰ کیلومتر مربع، به عنوان آخرین پناهگاه حیاتی این گونه در اوگاندا شناخته می‌شود. این مطالعه با استفاده از روش‌های پیشرفته‌ی ردیابی حیوانات، بیش از ۱۰۰ متخصص حفاظت محیط زیست را در این پروژه درگیر کرده و استاندارد جدیدی برای پایش حیات وحش در آفریقا به ارمغان آورده است.
نقش کفتارها و تهدیدات زیست محیطی
تراکم بالای کفتارها در پارک مرچیسون فالز، با ۴۵ کفتار در هر ۱۰۰ کیلومتر مربع، باعث نگرانی شده است. دکتر الکساندر براچکوفسکی، محقق ارشد این پروژه، افزایش جمعیت کفتارها را به کاهش جمعیت شیرها مرتبط دانسته است. این عدم تعادل، نشان از تغییرات اکولوژیکی و چالش‌های پیش روی حفاظت از حیات وحش اوگاندا دارد. علاوه بر این، تهدیداتی مانند شکار غیرقانونی، از بین رفتن زیستگاه و تعارض انسان و حیوان، بقای شکارچیان بزرگ را به خطر می‌اندازد.
پارک مرچیسون فالز: آخرین امید برای شیرها
با وجود تراکم بالای شیر در پارک ملی مرچیسون فالز، این منطقه نیز با چالش‌هایی از جمله شکار غیرقانونی با تله‌های سیمی و فعالیت‌های اکتشاف نفت مواجه است. با این حال، تلاش‌های حفاظتی هدفمند، به ویژه توسط سازمان‌هایی همچون بنیاد حفاظت اوگاندا، تا حد زیادی از تنوع زیستی این پارک حفاظت کرده است.
پلنگ‌ها: نماد دیگری از چالش‌ها و موفقیت‌ها
جمعیت پلنگ‌ها در اوگاندا نیز با چالش‌های مشابهی مانند از دست دادن زیستگاه و شکار مواجه است. با این حال، پارک مرچیسون فالز، با تراکم بالای پلنگ، موفقیت تلاش‌های حفاظتی را نشان می‌دهد. همکاری دولت، سازمان‌های غیردولتی و جوامع محلی در حفاظت از پلنگ‌ها و زیستگاه آن‌ها نقش مهمی ایفا کرده است.
همکاری کلیدی برای حفاظت از شکارچیان
این بررسی جامع، نقش حیاتی همکاری بین دولت، سازمان‌های غیردولتی و جوامع محلی را در حفاظت از حیات وحش اوگاندا برجسته می‌کند. «طرح اقدام استراتژیک حفاظت از شکارچیان بزرگ (۲۰۲۳–۲۰۳۳)» نقشه‌ی راهی برای مقابله با چالش‌های پیش رو ارائه می‌دهد، اما موفقیت آن به تلاش‌های مستمر و منابع کافی وابسته است.
آینده شیرهای اوگاندا
شیرها نقش مهمی در اکوسیستم اوگاندا دارند، اما کاهش جمعیت آن‌ها به دلیل از دست دادن زیستگاه، شکار و درگیری با انسان نگران‌کننده است. آموزش جوامع محلی، ایجاد مناطق حائل و غرامت به کشاورزان از جمله اقداماتی است که برای کاهش تعارض انسان و حیوان در حال انجام است. این مطالعه، اهمیت روش‌های نوین پایش حیات وحش و مشارکت جوامع محلی در حفاظت را نشان می‌دهد.
این پژوهش با مشارکت محققانی از دانشگاه علوم و فناوری جنوبی چین و دانشگاه آریزونای شمالی انجام شده و در مجله Global Ecology and Conservation منتشر شده است.
“`