از همان روزهای اول عرضه، گزارش‌هایی درباره خط‌وخش‌پذیری بدنه آیفون 17 و آیفون Air در شبکه‌های اجتماعی و ویدئوهای «تست مقاومت» منتشر شد و هشتگ «Scratchgate» شکل گرفت. این موضوع فراتر از هیجان‌های زودگذری اینترنتی است؛ ترکیبی از مواد و پوشش‌های آلومینیومی، طراحی برجستگی دوربین و رفتار نمایشگاهی دستگاه باعث شده پرسش‌هایی درباره دوام روزمره و انتظار مشتریان مطرح شود. در این بازنویسی با نگاهی فنی و کاربردی موضوع را تحلیل کرده‌ام، دلایل احتمالی را توضیح داده‌ام و راهکارهای محافظتی واقع‌بینانه پیشنهاد کرده‌ام.
آنچه کاربران دیدند و واکنش اپل
کاربران و برخی ویدئوبلاگرها از ایجاد خط‌وخش روی لبه‌های آلومینیومی اطراف دوربین و نواحی پیرامونی MagSafe خبر دادند. اپل در پاسخ گفت بخشی از آثاری که مشاهده می‌شوند، «قابل پاک‌شدن» است و مشکل تا حدی ناشی از پایه‌ها و استندهای نمایشگاهی بوده که دستگاه‌ها روزها روی آنها قرار گرفته‌اند؛ اما در مقابل iFixit و برخی تست‌ها نشان دادند پوشش آنودایز آلومینیوم در فشار یا سایش می‌تواند پوسته‌پوسته یا خراشیده شود و در برخی آزمایش‌ها لکه‌های غیرقابل‌پاک شدن نیز پدید آمد.
چرا بدنه آلومینیومی حساس‌تر به نظر می‌رسد
علت اصلی را می‌توان در ترکیب سه عامل دانست:
- مشخصات ماده: آلومینیوم سبک و جذابیت ظاهری دارد اما نسبت به فولاد یا شیشه سختی کمتر و حساسیت بیشتری به خراش دارد.
- پوشش آنودایز و روند تولید: آنودایز نمای زیبایی می‌بخشد اما اگر لایه سطحی نازک یا با چسبندگی کمتر اجرا شود، در فشار و سایش واکنش نشان می‌دهد.
- طراحی برجسته دوربین و لبه‌ها: برجستگی‌های فلزی اطراف ماژول دوربین در تماس مستقیم با اشیاء قرار می‌گیرند و نقاط تماس متمرکز باعث شکل‌گیری خراش‌های آشکار می‌شود.
چقدر این موضوع در زندگی روزمره اهمیت دارد؟
بخش قابل‌توجهی از ویدئوهای مقاومت با شرایط ساختگی و مقاصد نمایشی تهیه می‌شوند؛ کسی معمولاً سکه را عمداً روی بدنه گوشی خود نمی‌کشد. با این حال دو نکته عملی وجود دارد: گوشی‌های فروشگاهی که توسط هزاران نفر لمس می‌شوند زودتر آثار ظاهری نشان می‌دهند و برجستگی دوربین ناحیه‌ای است که در استفاده واقعی بیشتر در معرض تماس قرار می‌گیرد. بنابراین این مشکل «کاملاً خیالی» نیست اما سطح خطر و بحرانیّت آن بسته به نحوه استفاده و محافظت کاربر متفاوت است.
راهکارهای منطقی برای کاهش ریسک خط‌وخش
- استفاده از قاب محافظ استاندارد و دورکننده تماس لبه‌ها با سطوح؛
- نصب محافظ صفحه و تمیزکاری منظم با پارچه میکروفایبر؛ این دو اقدام ساده بخش زیادی از نگرانی کاربر را رفع می‌کند و از کاهش ارزش ظاهری دستگاه جلوگیری می‌نماید.
آیا اپل باید تغییر کند؟
اپل تأکید کرده محصولات از آزمون‌های کیفی عبور کرده‌اند، اما تجربه مشتری و بازخورد گسترده نشان می‌دهد چند اقدام مفید است: تقویت فرآیند آنودایز یا ارائه نسخه‌هایی با پوشش مقاوم‌تر به‌عنوان گزینه، بازنگری در طراحی لبه‌های دوربین یا عرضه قاب‌های رسمی با حاشیه بالاتر برای حفاظت از برجستگی. شفافیت بیشتر درباره نتایج تست‌های مقاومت و توصیه‌های رسمی نگهداری نیز می‌تواند اعتماد کاربر را تقویت کند.
جمع‌بندی
Scratchgate ترکیبی از واقعیت فنی و بازنمایی رسانه‌ای است: بدنه آلومینیومی ذاتاً نسبت به بعضی مواد نرم‌تر است و طراحی برجسته دوربین ریسک تماس را افزایش می‌دهد، اما بخش زیادی از نگرانی‌ها با محافظت ساده و آگاهانه قابل مدیریت است. اپل نیز در مقام تولیدکننده می‌تواند با بهبود پوشش‌های سطحی و ارائه توصیه‌های محافظتی رسمی، از شدت مناقشه بکاهد. در نهایت، انتخاب بین زیبایی طراحی و سختی سطح یک trade-off شناخته‌شده است؛ آگاه‌بودن کاربر و اقدام محافظتی هوشمند، بهترین پاسخ فعلی به این چالش است.
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.