متوسط سن ابتلا به سکته‌های قلبی در ایران دست‌کم ۱۰ سال زودتر از اروپا و ۸ سال زودتر از آمریکا است و همین نکته، نگرانی بزرگی برای جامعه پزشکی و مردم ایجاد کرده است. هم‌زمان با افزایش امید به زندگی به حدود ۷۷.۶ سال برای هر دو جنس در کشور، بار بیماری‌های قلبی–عروقی نیز طی دو دهه گذشته با شیبی تند افزایش یافته است.
روند افزایشی امید به زندگی و بار بیماری
در شش دهه اخیر، متوسط عمر ایرانیان از ۴۵ به حدود ۷۷.۶ سال رسیده است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵، این رقم برای مردان به ۷۶ و برای زنان به ۸۰ سال برسد. هرچند طول عمر بیشتر دستاورد مثبتی است، اما به‌دنبال آن میزان مشاهده و درمان بیماری‌های قلبی–عروقی نیز رشد کرده؛ به‌طوری که بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۲۱، بار این بیماری‌ها حدود ۱۸۰ درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر، کاهش ۳۰ درصدی بروز و ۴۰ درصدی مرگ‌ومیر قلبی، نتیجه بهبود پیشگیری و درمان است، اما نکته قابل توجه این است که ایرانی‌ها یک دهه زودتر از همتایان اروپایی خود درگیر علائم و عوارض جدی قلبی می‌شوند.
ابعاد اقتصادی و نیروی انسانی
هزینه تجهیزات پزشکی قلب، پس از حذف ارز ترجیحی تا ۷۰۰ برابر افزایش یافته و بیش از ۹۰ درصد جامعه توان تأمین آن را ندارند. برای مثال آنژیوپلاستی در بخش خصوصی تا ۵۰۰ میلیون تومان و در بخش دولتی حدود ۸۰ درصد این رقم هزینه‌بردار است. در عین حال، متوسط حق ویزیت فوق‌تخصص قلب در ایران معادل ۳ تا ۴ دلار است، در حالی که در سطح جهانی به‌طور متوسط ۱۵۰ دلار است. کمبود شفاف آمار پزشکان قلب نیز باعث شده برنامه‌ریزی برای توزیع عادلانه خدمات سخت شود.
عوامل تسریع‌کننده شروع زودهنگام بیماری
- رژیم غذایی پرنمک و کم‌تحرکی که شیوع فشار خون بالا و چاقی را افزایش داده
- کنترل ناکافی دیابت و چربی خون که فاکتورهای اصلی آترواسکلروز به شمار می‌آیند
راهکارهای عملی برای پیشگیری و ارتقای نظام سلامت
۱. گسترش برنامه‌های آموزش قلب سالم در مدارس و رسانه‌های جمعی
۲. تقویت پوشش بیمه‌ای آزمایش‌ها و تجهیزات پیشرفته تشخیصی
۳. حمایت مالی و معیشتی از پزشکان و پرستاران به منظور کاهش مهاجرت نیروی متخصص
با توجه به این واقعیت‌ها، لازم است سیاست‌گذاران، پزشکان و مردم با همکاری یکدیگر، روی ارتقای سبک زندگی و توسعه زیرساخت‌های بهداشتی–درمانی متمرکز شوند تا سن شروع بیماری‌های قلبی در ایران به سطح جهانی نزدیک‌تر شود.
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.