“`html
درد شانه، از شایع‌ترین اختلالاتی است که زندگی روزمره را مختل می‌کند. این درد می‌تواند ناگهانی، در پی آسیب یا حرکت نادرست، یا تدریجی، به دلیل فعالیت‌های تکراری و غلط، بروز یابد. شانه به سبب ساختار پیچیده خود – شامل استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و مفاصل – از подвиژه ترین اعضای بدن است؛ همین پیچیدگی، هم قدرت و کارایی بالا و هم حساسیت زیاد آن را به همراه دارد.
علل درد شانه متنوع‌اند، اما تشخیص دقیق و توجه به نشانه‌ها، نخستین گام درمان است. گاه با تغییر سبک زندگی یا تمرین‌های مناسب، درد برطرف می‌شود، اما در برخی موارد، به مداخلات جدی‌تر مانند فیزیوتراپی یا درمان‌های پزشکی نیاز است.
در ادامه، به بررسی رایج‌ترین علل درد شانه و شیوه‌های مؤثر درمان آن می‌پردازیم.
ساختار شانه
مفصل شانه، یکی از مهم‌ترین مفاصل بدن، امکان حرکات گسترده‌ای مانند بالا بردن دست، چرخاندن بازو و فعالیت‌های روزمره را فراهم می‌کند. این مفصل از سه استخوان اصلی – استخوان بازو، کتف و ترقوه – تشکیل شده است. این سه استخوان با مجموعه‌ای از عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها به هم متصل شده‌اند که به شانه قدرت و ثبات می‌بخشند.
لایه نازکی از غضروف بین استخوان‌ها، اصطکاک را کاهش می‌دهد. همچنین کیسه‌های کوچکی به نام بورس وجود دارند که حاوی مایع لغزنده هستند و از ساییدگی بافت‌ها جلوگیری می‌کنند. این ساختار پیچیده، انعطاف‌پذیری و کارایی شانه را تضمین می‌کند، اما در عین حال آن را در برابر آسیب‌ها و دردها آسیب‌پذیر می‌سازد.
علل درد شانه
درد شانه، که فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌تواند ریشه‌های متفاوتی داشته باشد: مشکلات عضلانی، مفصلی یا آسیب‌های ناشی از حرکات تکراری. برخی از شایع‌ترین علل عبارتند از:
التهاب تاندون‌ها (تاندینیت)
تاندینیت، از شایع‌ترین علل درد شانه، به التهاب یا تحریک تاندون‌ها، به‌ویژه تاندون‌های عضلات چرخاننده شانه (روتاتور کاف) یا دو سر بازویی، اشاره دارد. این عارضه معمولاً ناشی از حرکات تکراری یا استفاده بیش از حد از شانه است. ورزشکاران (تنیس، شنا) یا افرادی که کارهای فیزیکی سنگین انجام می‌دهند، بیشتر در معرض خطر هستند. تاندونیت، درد، تورم و محدودیت حرکت ایجاد می‌کند.
پارگی تاندون‌ها
پارگی تاندون‌ها ممکن است به دلیل آسیب ناگهانی، فعالیت‌های شدید یا ساییدگی تدریجی با افزایش سن رخ دهد. این پارگی می‌تواند جزئی یا کامل باشد و اغلب در تاندون‌های عضلات چرخاننده شانه دیده می‌شود. پارگی تاندون، ضعف عضلانی، کاهش دامنه حرکتی و درد شدید (به‌خصوص هنگام بالا بردن بازو) ایجاد می‌کند.
شانه یخ‌زده
شانه یخ‌زده وضعیتی دردناک و محدودکننده است که دامنه حرکتی شانه را کاهش می‌دهد. این بیماری معمولا به دلیل التهاب کپسول مفصلی رخ می‌دهد و ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد. افراد دیابتی یا کسانی که برای مدت طولانی شانه خود را بی‌حرکت نگه داشته‌اند (مثلاً پس از جراحی)، بیشتر در معرض خطر هستند.
آرتروز شانه
آرتروز شانه، نتیجه ساییدگی و پارگی غضروف مفصل است و بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود. این عارضه، درد مزمن، خشکی و کاهش تدریجی دامنه حرکتی ایجاد می‌کند. فعالیت‌هایی که به حرکت مداوم شانه نیاز دارند، علائم را تشدید می‌کنند.
دررفتگی شانه
دررفتگی شانه، زمانی رخ می‌دهد که سر استخوان بازو از جای خود در مفصل خارج شود. این عارضه معمولاً ناشی از ضربه یا آسیب ناگهانی است و درد شدید، تورم و ناتوانی در حرکت دادن شانه را به دنبال دارد. دررفتگی مکرر شانه به درمان تخصصی نیاز دارد.
بورسیت شانه
بورسیت، التهاب کیسه‌های کوچک پر از مایع (بورس‌ها) در مفصل شانه است. این التهاب معمولاً به دلیل استفاده بیش از حد از شانه یا فشار مداوم روی آن رخ می‌دهد و باعث درد و حساسیت به لمس می‌شود که با حرکت دادن بازو تشدید می‌گردد.
سندرم گیر افتادگی شانه
در این سندرم، تاندون‌ها یا بورس‌ها بین استخوان بازو و کتف گیر می‌کنند. این عارضه معمولاً ناشی از حرکات مکرر بالای سر یا استفاده بیش از حد از شانه است و باعث درد هنگام بالا بردن بازو یا انجام حرکات خاص می‌شود.
مشکلات داخلی
گاهی درد شانه از مشکلات دیگر اعضای بدن مثل گردن یا دستگاه گوارش ناشی می‌شود (درد ارجاعی). این نوع درد، بدون آسیب مستقیم به شانه، رخ می‌دهد و نیازمند تشخیص دقیق است.
آسیب‌های ورزشی یا شغلی
کارهای فیزیکی سنگین، حرکات مکرر یا ورزش‌هایی که نیاز به استفاده زیاد از شانه دارند، می‌توانند باعث درد شوند. این آسیب‌ها اغلب با استراحت، تغییر فعالیت‌ها و فیزیوتراپی بهبود می‌یابند.
شکستگی استخوان‌ها
شکستگی در استخوان‌های شانه (ترقوه یا استخوان بازو) ممکن است در اثر سقوط، ضربه مستقیم یا تصادف رخ دهد. این آسیب‌ها درد شدید، تورم و ناتوانی در حرکت شانه را به همراه دارند و نیازمند درمان فوری هستند.
درد شانه علل متعددی دارد، از مشکلات ساده تا عارضه‌های پیچیده. تشخیص و درمان به موقع، بهبود سریع‌تر و پیشگیری از مشکلات طولانی مدت را تضمین می‌کند.
درمان درد شانه
درمان درد شانه، با توجه به پیچیدگی مفصل و نقش آن در فعالیت‌های روزمره، نیازمند رویکردی دقیق و متناسب با علت درد است. روش‌های درمانی متنوعی وجود دارند:
استراحت و کاهش فعالیت
اولین قدم برای بسیاری از مشکلات شانه، استراحت و کاهش فعالیت‌هایی است که باعث درد می‌شوند. این کار، التهاب را کاهش داده و از تشدید آسیب جلوگیری می‌کند. از حرکات تکراری یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
کمپرس سرد یا گرم
کمپرس سرد، التهاب و درد حاد (به خصوص در آسیب‌ها) را کاهش می‌دهد. کمپرس گرم نیز برای مشکلات مزمن یا گرفتگی عضلات مفید است و جریان خون را افزایش می‌دهد.
داروهای ضدالتهابی و مسکن‌ها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، درد و التهاب خفیف تا متوسط را کاهش می‌دهند.
فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی
فیزیوتراپی، با تمرینات کششی و تقویتی، دامنه حرکتی را بهبود می‌بخشد، عضلات اطراف شانه را تقویت می‌کند و درد را کاهش می‌دهد.
تزریق کورتیکواستروئید
در التهاب شدید، تزریق کورتیکواستروئید در مفصل شانه، التهاب را کاهش داده و درد را تسکین می‌دهد.
درمان‌های دستی و ماساژ
ماساژ و تکنیک‌های دستی، تنش عضلانی را کاهش داده و جریان خون را بهبود می‌بخشند و در گرفتگی عضلات بسیار مؤثرند.
بریس یا آتل شانه
بریس یا آتل، مفصل شانه را تثبیت کرده و از حرکات غیرضروری جلوگیری می‌کند. این ابزارها معمولاً در مراحل اولیه درمان یا پس از آسیب‌دیدگی استفاده می‌شوند.
عمل جراحی (در موارد خاص)
اگر درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند و درد شانه ناشی از آسیب‌های جدی (مانند پارگی تاندون یا دررفتگی مکرر) باشد، عمل جراحی (ترمیم تاندون، آرتروسکوپی یا تعویض مفصل) ممکن است لازم باشد.
روش درمانی مناسب به علت اصلی درد بستگی دارد. ترکیبی از روش‌های غیرتهاجمی (استراحت، دارو و فیزیوتراپی) اغلب مؤثرند، اما در موارد جدی‌تر به مداخلات پیشرفته‌تر نیاز است.
“`