تابستان‌های ایران هر ساله با افزایش بی‌سابقه دما و رشد مصرف برق همراه است. این وضعیت علاوه بر فشار به شبکه برق، هزینه‌های خانگی را نیز بالا می‌برد. گروهی از پژوهشگران دانشگاه شیکاگو با الهام از پدیده «خنک‌سازی تابشی»، پارچه‌ای ابداع کرده‌اند که بدون نیاز به کولر می‌تواند دمای سطوح را کاهش دهد. این فناوری نویدبخش کاهش انتشار کربن و حفظ آسایش در روزهای گرم است.
مکانیزم تابش خنکایی
همه اجسام گرم، امواج مادون قرمز را به فضا می‌فرستند؛ فرآیندی که خنک‌سازی تابشی نام دارد. اگر ماده‌ای نور خورشید را منعکس کرده و در عین حال موج مادون قرمز را به بیرون انتقال دهد، دمای آن کاهش می‌یابد. پارچه جدید با طراحی چندلایه دقیق، ضمن بازتاب ۹۷٪ نور خورشید، انتشار گرمای بدن یا سطوح زیرین را در پنجره انتقال اتمسفری تسهیل می‌کند.
ساختار چندلایه و ویژگی‌ها
- لایه بیرونی: پخش‌کننده قوی نور خورشید و ضدآب
- لایه میانی: نانوسیم‌های نقره برای بازتاب تابش مادون قرمز
- لایه داخلی: جذب و آماده‌سازی گرما برای انتشار به فضا
- تنفس‌پذیری و مقاومت در برابر شست‌وشو بدون افت کارایی
کاربردها در ایران و فرصت‌ها
- پوشاک روزمره و ورزشی برای کاهش دمای بدن در مناطق گرم و خشک
- پوشش سقف و دیوار ساختمان‌های مسکونی و اداری برای کم‌کردن زمان کارکرد کولر
- پوشش داخلی خودروهای پارک‌شده زیر نور خورشید
- بسته‌بندی محصولات غذایی در کانتینرهای حمل و نقل
چالش‌ها و مسیر تولید انبوه
تولید صنعتی این پارچه نیازمند تأمین نانومواد و تجهیزات پیشرفته است که در ایران تازه‌وارد محسوب می‌شود. کاهش هزینه تمام‌شده و ایجاد زنجیره تأمین بومی، کلید موفقیت در راه عرضه انبوه خواهد بود. همچنین جلب اعتماد مصرف‌کنندگان و استانداردسازی کیفیت، گامی اساسی برای ورود این فناوری به بازار داخلی است.
چشم‌انداز آینده
اگر تولید پارچه خنک‌کننده با قیمت مناسب و به‌صورت گسترده محقق شود، می‌توان نشانه‌های تغییر بنیادین در سبک زندگی شهری ایران را مشاهده کرد. این نوآوری نه‌تنها مصرف انرژی را کاهش می‌دهد، بلکه پل انتقالی به سوی شهرهای پایدار و کم‌کربن خواهد بود. با ترکیب این فناوری با طراحی معماری بومی و بسته‌های تشویقی دولتی، می‌توان امید داشت که تابستان‌های پیش رو، خنک‌تر و کم‌هزینه‌تر سپری شوند.
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.