ناسا با پروژه AVATAR چیپ‌های اندامی حاوی سلول‌های انسانی را به مدار ماه می‌فرستد تا پاسخ زیستی در فضای عمیق اندازه‌گیری شود. این اقدام نقطه عطفی در پیوند تکنولوژی میکروفیزیولوژیک و ایمنی فضانوردان برای مأموریت‌های طولانی است.
چیپ اندامی چیست و AVATAR چگونه کار می‌کند
چیپ اندامی یک دستگاه میکروسکوپی است که با استفاده از سلول‌های انسانی عملکرد یک اندام مانند مغز استخوان را شبیه‌سازی می‌کند. در پروژه AVATAR چیپ‌ها داخل محفظه‌ای خودگردان قرار می‌گیرند تا دما و تغذیه سلول‌ها مدیریت شود. این چیپ‌ها در جریان مأموریت Artemis II به دور ماه می‌چرخند و داده‌های مولکولی جمع‌آوری می‌کنند.
چرا شروع با مغز استخوان اهمیت دارد
مغز استخوان منبع تولید گلبول‌های خون است و به شکل ویژه به تابش حساس است. داده‌های به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که میکروگرانش و تابش می‌توانند ساختار بافت و رفتار سلول‌های بنیادی خون‌ساز را تغییر دهند و بر ایمنی و انتقال اکسیژن تأثیر بگذارند. این اطلاعات برای طراحی کیت‌های پزشکی فردی و کاهش ریسک در مأموریت‌های بین‌سیاره‌ای حیاتی است.
روش‌های تحلیلی و دقت داده‌ها
پس از بازگشت، سلول‌ها با توالی‌یابی RNA تک سلولی بررسی می‌شوند تا تغییرات فعالیت ژنی به‌صورت دقیق مشخص شود. این روش امکان مقایسه مستقیم پاسخ سلولی یک فرد در فضا و روی زمین را فراهم می‌کند و کتابخانه‌ای از الگوهای واکنش انسانی ایجاد می‌کند.
مزایا برای مأموریت‌های فضایی و کاربردهای زمینی
- ایمنی مأموریت: ساخت کیت‌های دارویی اختصاصی برای هر فضانورد و کاهش حجم و وزن محموله‌های پزشکی.
- پیشرفت پزشکی زمینی: تسریع آزمایش داروها، کاهش نیاز به مدل‌های حیوانی، و توسعه درمان‌های شخصی برای بیماری‌های پیچیده.
چالش‌ها و گام‌های بعدی
تضمین پایداری بافت در فضا، مقابله با اثرات تابش در بازه‌های زمانی طولانی و انتقال نتایج آزمایشگاهی به درمان بالینی از چالش‌های پیش رو هستند. پروژه‌های طولانی‌مدت با دوره حضور چندماهه چیپ‌ها در محیط فضا برای سنجش سازگاری‌های آهسته ضروری است.
جمع‌بندی
AVATAR نمونه‌ای عملی از ورود فناوری‌های دقیق زیستی به عرصه فضایی است و مسیر پزشکی شخصی در فضا را هموار می‌کند. داده‌های این پروژه موجب بهبود ایمنی مأموریت‌ها و تولید دانش قابل استفاده در درمان‌های زمینی خواهد شد و این رویکرد زیست‌فناوری می‌تواند نقش محوری در سفرهای آینده انسان به اعماق فضا ایفا کند.
متین رضایی نویسنده و تولیدکننده محتوای تخصصی در حوزه سرگرمی است که با نگاهی دقیق و تحلیلی به دنیای فیلم، سریال، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی و فرهنگ عامه، تلاش می‌کند تجربه‌ای جذاب و قابل اعتماد برای مخاطبان فارسی‌زبان فراهم آورد. او با بهره‌گیری از دانش رسانه‌ای، مهارت در نگارش خلاقانه و آشنایی با اصول بهینه‌سازی محتوا (SEO)، مطالبی تولید می‌کند که هم از نظر اطلاعاتی غنی و هم از نظر ساختاری حرفه‌ای هستند.