“`html
سال ۲۰۲۳، با افزایش بی‌سابقه دمای کره زمین، زنگ خطری جدی برای تغییرات اقلیمی به صدا درآورد. ذوب شدن یخچال‌ها، بالا آمدن سطح آب دریاها و امواج گرمایی شدید اقیانوسی، همگی نشان از گرمایش جهانی و گذر از مرزهای خطرناک دارند. میانگین دمای جهانی به حدود ۱.۵ درجه سلسیوس بالاتر از سطح پیش از انقلاب صنعتی رسید؛ رقمی نگران‌کننده که نیازمند بررسی دقیق‌تر است.
معمای افزایش ناگهانی دما
دانشمندان در تلاشند تا علت این جهش ناگهانی دما را کشف کنند. انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسانی، پدیده ال‌نینو و حوادث طبیعی مانند فوران‌های آتشفشانی، از جمله عوامل مورد بررسی هستند. اما حتی با در نظر گرفتن همه این عوامل، هنوز توضیح کاملی برای افزایش ۰.۲ درجه‌ای دما در سال ۲۰۲۳ وجود ندارد.
نقش حیاتی پوشش ابر
پژوهشگران مؤسسه آلفرد وگنر (AWI)، نظریه‌ای جدید ارائه داده‌اند: تغییرات در پوشش ابری زمین. دکتر هلگه گسلینگ، سرپرست این تحقیق، می‌گوید عوامل مختلفی مانند افزایش فعالیت خورشیدی و کاهش ذرات معلق در هوا در این افزایش دما مؤثر بوده‌اند، اما این عوامل به تنهایی نمی‌توانند ۰.۲ درجه‌ی باقی‌مانده را توجیه کنند.
آلبدوی سیاره‌ای: آینه‌ای که کم‌نور شده است
برای بررسی بیشتر، دانشمندان داده‌های ماهواره‌ای ناسا و داده‌های مرکز پیش‌بینی‌های میان‌مدت جوی اروپا (ECMWF) را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. نتایج نشان می‌دهد که سال ۲۰۲۳ پایین‌ترین میزان آلبدوی سیاره‌ای را از سال ۱۹۴۰ به این سو ثبت کرده است. آلبدوی پایین‌تر به معنای بازتاب کمتر نور خورشید و در نتیجه افزایش دمای زمین است.
کاهش ابرهای کم‌ارتفاع: عامل اصلی افزایش دما؟
تحلیل‌ها نشان می‌دهد کاهش قابل توجه ابرهای کم‌ارتفاع، به ویژه در عرض‌های میانی شمالی و مناطق گرمسیری، عامل اصلی کاهش آلبدوی سیاره‌ای است. این کاهش در اقیانوس اطلس که در سال ۲۰۲۳ دمای بی‌سابقه‌ای را تجربه کرد، بسیار چشمگیر بود. دکتر توماس راکو، از ECMWF، این یافته را تأیید می‌کند و بر اهمیت داده‌های ناسا و ECMWF در این کشف تأکید می‌کند.
تأثیر ابرها بر تنظیم دما
ابرها نقش کلیدی در تنظیم دمای کره زمین دارند. ابرهای کم‌ارتفاع با انعکاس نور خورشید، اثر خنک‌کنندگی ایجاد می‌کنند، برخلاف ابرهای پر ارتفاع که اثر گلخانه‌ای دارند. کاهش پوشش ابری کم‌ارتفاع، این اثر خنک‌کننده را کاهش داده و به گرم شدن زمین می‌انجامد.
دلایل کاهش ابرهای کم‌ارتفاع
اما چه عاملی باعث کاهش ابرهای کم‌ارتفاع شده است؟ چندین فرضیه مطرح است: مقررات سختگیرانه‌تر سوخت‌های دریایی که منجر به کاهش ذرات معلق در هوا (هسته‌های تراکم ابرها) شده، و نوسانات طبیعی اقلیمی و بازخوردهای اقیانوسی. اما دکتر گسلینگ معتقد است گرمایش جهانی خود می‌تواند باعث کاهش پوشش ابری کم‌ارتفاع شود، و این یک چرخه بازخورد خطرناک است.
چرخه خطرناک گرمایش و کاهش ابرها
این چرخه بازخورد می‌تواند به گرمایش شدیدتر در آینده بیانجامد و احتمال گذر از آستانه‌ی ۱.۵ درجه‌ی سانتیگراد را افزایش دهد. این موضوع، بودجه کربنی باقی‌مانده تحت توافق پاریس را کاهش می‌دهد و اقدامات فوری برای مقابله با تغییرات اقلیمی را ضروری‌تر می‌کند.
نتیجه‌گیری: ضرورت اقدام فوری
این پژوهش، اهمیت پوشش ابری در تنظیم دمای کره زمین و نقش آن در افزایش دمای سال ۲۰۲۳ را آشکار می‌سازد. کاهش پوشش ابری، به‌ویژه در ارتفاع پایین، توانایی زمین در بازتاب تابش خورشیدی را کاهش داده و به گرمایشی که قبلاً توسط گازهای گلخانه‌ای ایجاد شده، اضافه می‌کند. اقدامات فوری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مدیریت گرمایش آینده، بیش از پیش حیاتی است.
“`